Kapsamlı Proje Dokümanı

Barkod İşleme ve Giriş Yöntemleri

• Giriş Yöntemleri: Cihaz kamerası, harici barkod okuyucu, klavye ile manuel giriş ve toplu .txt/.xlsx dosyası yükleme.
• EAN-13 Uyumluluğu: Okunan 13 haneli barkodların sonundaki kontrol hanesi otomatik olarak çıkarılır.
• Otomatik Tamamlama: Elle girilen kısa barkodlara, seçilen kütüphane kodu + 1000 öneki ve gerekirse sıfır eklenerek 12 haneye tamamlanır.
• Tekrarlı Okutma Engeli (Throttling): Aynı barkodun 2 saniye içinde tekrar okutulması engellenir ve kullanıcıya sesli/görsel uyarı verilir.
• Anlık Doğrulama: Okutulan her barkod, yüklenen Koha verisiyle anlık olarak karşılaştırılır.

ISBN Algılama ile Hatalı Sayımları Önleyin

Sayım sırasında bazen kitap üzerindeki ISBN etiketi yanlışlıkla okutulabiliyor. Artık uygulama, ISBN tarandığını anında tespit ederek sizi kütüphanenin demirbaş barkodunu okutmaya yönlendiriyor. Böylece sayım doğruluğu artar, düzeltme iş yükü azalır.

Neden Önemli?

• Doğruluk: ISBN yerine demirbaş barkodu okunur, kayıtlar karışmaz.
• Hız: Hatalı kayıtların geri alınması ve yeniden sayım ihtiyacı azalır.
• Standartlara Uyum: Demirbaş bazlı envanter yönetimi korunur.

Nasıl Çalışır?

1. Uygulama, okutulan barkodun 13 haneli olup olmadığını kontrol eder.
2. 978 veya 979 ile başlıyorsa ve ISBN-13 checksum (sağlama) algoritmasını geçiyorsa, bunun bir ISBN olduğu anlaşılır.
3. Bu durumda özel bir uyarı gösterilir: “ISBN Algılandı”.

Detaylı Sayım ve Uyarı Mantığı

Gerekli Excel Sütunları

Uygulamanın doğru çalışması için Koha'dan dışa aktarılan Excel dosyasının başlık satırı (ilk satır) aşağıdaki adları tam olarak içermelidir. Bu adlar, uygulamanın kaynak kodunda doğrudan kullanılmaktadır.

Not: Raporların daha zengin olması için SQL sorgusundaki diğer sütunları da ekleyebilirsiniz. Uygulama, bu temel sütunlar dışındaki verileri raporlama aşamasında kullanacaktır.

Güncel Koha Rapor SQL Sorgusu

Yukarıdaki sütunları içeren raporu oluşturmak için Koha'da çalıştırılması gereken SQL sorgusu:

                        
                            
                        
                        
                        
                        
                        SELECT
    items.barcode AS `barkod`,
    biblio.title AS `eser_adi`,
    items.withdrawn AS `materyal_statusu_kodu`,
    items.notforloan AS `odunc_verilebilirlik_kodu`,
    items.location AS `materyalin_yeri_kodu`,
    CASE WHEN EXISTS (
        SELECT 1
        FROM issues i
        WHERE i.itemnumber = items.itemnumber
          AND i.returndate IS NULL
    ) THEN 1 ELSE 0 END AS `odunc_durumu`
FROM items
INNER JOIN biblio ON items.biblionumber = biblio.biblionumber
INNER JOIN branches ON items.homebranch = branches.branchcode
WHERE branches.branchcode = <>



                        
                        

Aşama 1: Sayıma Hazırlık (En Önemli Adım)

Uygulamanın çalışması için tek bir şeye ihtiyacı var: Kütüphanenizin güncel koleksiyon listesi. Bu listeyi Koha'dan doğru bir şekilde almanız, sayımın başarısı için kritiktir.

1. Nereden Çekilmeli: Koha otomasyon sisteminizdeki "Raporlar" modülünü kullanmalısınız.
2. Ne Çekilmeli: Bu dokümanın Veri Kaynağı bölümünde yer alan "Güncel Koha Rapor SQL Sorgusu"nu kopyalayın.
3. Nasıl Çekilmeli: Kopyaladığınız SQL sorgusunu Koha Raporlar modülünde çalıştırın. Raporu çalıştırırken sizden istenen kütüphane adını seçin. Sonuçları Excel (.xlsx) formatında dışa aktarın ve bilgisayarınıza kaydedin.

Aşama 2: Uygulamanın İlk Açılışı ve İzinler

Uygulamayı tarayıcınızda ilk kez açtığınızda, size bazı izinler sorulacaktır.

• Kamera İzni Ne İçin Gerekli? Uygulamanın en pratik özelliklerinden biri, telefonunuzun veya bilgisayarınızın kamerasını kullanarak kitapların üzerindeki barkodları okumaktır. Bu sayede harici bir barkod okuyucuya veya bilgisayara ihtiyaç duymadan sayım yapabilirsiniz. Bu özelliğin çalışabilmesi için tarayıcınız sizden kameraya erişim izni ister.
• Nereye Tıklanmalı: "Evet, Sayım İçin Kamera Kullan" butonuna tıklayarak izin verebilir veya "Hayır, Kamera Kullanmayacağım" seçeneği ile bu adımı atlayabilirsiniz.

Aşama 3: Yeni Bir Sayım Oturumu Başlatma

Hazırlıklar tamamlandıktan sonra sayıma başlayabilirsiniz.

1. Nereye Ne Yazılmalı: "Yeni sayım için bir isim girin" yazan kutucuğa, sayımınızı daha sonra hatırlamanızı sağlayacak bir isim verin (Örn: "Çocuk Bölümü Raf 5-8 Sayımı 2025").
2. Nereye Tıklanmalı (Kütüphane/Lokasyon): Açılır menülerden önce kendi kütüphanenizi, ardından (eğer sadece belirli bir bölümü sayıyorsanız) ilgili lokasyonu seçin. Lokasyon seçimi, yanlış raftaki kitaplar için uyarı almanızı sağlar.
3. Nereye Tıklanmalı (Dosya Yükleme): "Dosyayı buraya sürükleyin veya seçmek için tıklayın" alanına tıklayarak 1. Aşamada Koha'dan indirdiğiniz .xlsx dosyasını seçin.
4. Nereye Tıklanmalı (Başlat): Dosya yüklendikten ve tüm alanlar doldurulduktan sonra aktif hale gelen "Sayıma Başla" butonuna tıklayın.

Aşama 4: Ön Raporları İnceleme

Ön Raporlar Ne İşe Yarar? Sayıma başlamadan önce, yüklediğiniz Excel dosyasının bir ön analizidir. Bu raporlar, sayım işlemiyle değil, sadece elinizdeki veriyle ilgilidir. Örneğin, koleksiyonunuzda halihazırda "düşüm yapılmış" veya "ödünç verilemez" olarak işaretlenmiş kaç materyal olduğunu sayıma başlamadan görmenizi sağlar. Bu, koleksiyonunuzun genel sağlığı hakkında fikir verir.

Nereye Tıklanmalı: Raporları inceledikten sonra "Sayıma Devam Et" butonuna tıklayarak asıl sayım ekranına geçin.

Aşama 5: "SAYIM" Ekranı ve Kullanım Senaryoları

Burası sayım işlemini aktif olarak yapacağınız ana ekrandır. Uygulamayı farklı cihazlarda şu şekilde kullanabilirsiniz:

Aşama 6: Sayımı Bitirme ve Son Kontroller

"Sayımı Bitir" Butonu: Bu butona tıkladığınızda sayım işlemi duraklatılır ve raporlama öncesi son bir kontrol adımına yönlendirilirsiniz.

"Güncel Ödünç Verilmiş Materyalleri Yükle" Ekranı Ne İşe Yarar?

Bu, isteğe bağlı ama çok önemli bir adımdır. Sayımınız saatler veya günler sürebilir. Bu süre zarfında, sayımın başlangıcında "rafta" görünen bir kitap bir kullanıcıya ödünç verilmiş olabilir. Eğer bu adımı atlarsanız, sayım sonunda o kitap "eksik" olarak görünecektir. Bu durumu engellemek için:

1. Sayımı bitirir bitirmez, Koha'dan "sadece ödünçteki materyallerin barkodlarını" içeren yeni ve güncel bir rapor alın.
2. Bu ekrandaki dosya yükleme alanına bu güncel listeyi yükleyin.
3. Uygulama, bu listedeki barkodları "eksik" listesinden otomatik olarak düşerek çok daha doğru bir nihai rapor oluşturacaktır.
4. Eğer sayımınız kısaysa veya bu süreçte ödünç verme işlemi olmadığından eminseniz, "Bu Adımı Atla ve Raporları Gör" butonuna tıklayabilirsiniz.

Teknoloji Yığını

React.js

Flutter

Tailwind

Recharts

html5-qrcode

SheetJS

Tone.js

Etkileşimli Sistem Akış Diyagramı

Diyagramdaki kutucukları sürükleyebilir, fare tekerleği ile yakınlaşabilir ve sağ üstteki kontrolleri kullanabilirsiniz.

Etkileşimli Özellik Haritası

Bu zihin haritası, uygulamanın ana modüllerini ve bu modüllere bağlı alt özellikleri hiyerarşik bir düzende göstermektedir.

Koha Sayım Uygulaması Nedir ve Ne İşe Yarar?

Koha Sayım Uygulaması, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı kütüphaneler için geliştirilmiş, kütüphane koleksiyonlarının envanter sayımını kolaylaştıran bir araçtır. Uygulama, Koha otomasyon sisteminden alınan materyal listelerini (Excel formatında) yükleyerek, barkod okuma (kamera veya manuel giriş yoluyla) ve okutulan materyallerin durumunu analiz etme imkanı sunar. Temel amacı, sayım süreçlerini hızlandırmak, hataları azaltmak ve detaylı raporlar aracılığıyla koleksiyon yönetimine destek olmaktır.

Uygulama Hangi Temel Özellikleri Sunmaktadır?

• Oturum Yönetimi: "Zemin Kat Romanlar" gibi etiketlerle sayım oturumlarını kaydetme ve geçmiş sayımların özet raporlarına daha sonra erişebilme.
• Kütüphane ve Lokasyon Seçimi: Sayım yapılacak kütüphanenin ve isteğe bağlı olarak belirli bir lokasyonun (bölümün) seçilmesi. Özel kütüphane ve lokasyon tanımları eklenebilir.
• Koha Veri Yükleme: Koha sisteminden dışa aktarılan materyal listelerini (.xlsx formatında) yükleyerek sayım için temel veri setini oluşturma.
• Barkod Tarama: Entegre kamera ile barkod okutma veya manuel barkod girişi.
• Anlık Uyarı ve Doğrulama: Okutulan materyallerin doğru kütüphaneye, doğru lokasyona ait olup olmadığını, ödünç verilebilirlik durumunu, düşüm/devir statüsünü ve ödünçte olup olmadığını anında kontrol ederek uyarılar verme. Tekrarlı barkod okutmalarını ve ISBN barkodlarını da tespit eder.
• Gelişmiş Arama: Okutulan materyaller arasında eser adı veya barkoda göre anlık arama yapma ve "sadece ödünçtekiler" gibi filtreler uygulama.
• Koha İade Entegrasyonu: Ödünçteki bir materyal okutulduğunda, uygulama içinden Koha iade ekranını açarak işlemi hızlandırma.
• Toplu Barkod Yükleme: .txt veya .xlsx formatında toplu barkod listeleri yükleyerek hızlı sayım yapabilme.
• Detaylı Raporlama: Sayım öncesi (yüklenen Koha verisi bazında) ve sayım sonrası (okutulan barkodlar bazında) olmak üzere çeşitli raporlar sunar. Bu raporlar arasında eksik materyaller, ödünçteki materyaller, düşüm/devir statüsündeki materyaller, yanlış kütüphaneye ait materyaller gibi listeler bulunur.
• Görsel Özet ve Grafikler: Sayım verilerini özetleyen ve anlaşılması kolaylaştıran pasta ve çubuk grafikler (genel durum, materyal statüsü, uyarı türleri, lokasyon bazında sayım durumu vb.).
• Sesli Bildirimler: Okutulan barkodların durumuna göre (geçerli, uyarı, hata) sesli geri bildirimler. Bu özellik isteğe bağlı olarak kapatılabilir.
• PWA Desteği: Uygulamanın bir web uygulaması olarak mobil cihazlara yüklenebilir olması ve çevrimdışı kullanım potansiyeli.

Bir Sayım Oturumu Nasıl Başlatılır ve Kaydedilir?

Yeni bir sayım oturumu başlatmak için "Yeni Sayım Başlat" bölümünde sayım için bir isim girmeniz, kütüphanenizi seçmeniz ve Koha sisteminden indirdiğiniz sayım için hazırlanmış Excel dosyasını (.xlsx) yüklemeniz gerekir. İsteğe bağlı olarak lokasyon (bölüm) seçimi de yapabilirsiniz. Tüm bu bilgiler girildikten sonra "Sayıma Başla" butonuna tıklayarak işlemi başlatabilirsiniz.

Uygulama, mevcut oturumları otomatik olarak tarayıcınızın yerel depolama alanına kaydeder. Böylece, sayfayı kapatıp açtığınızda veya internet bağlantınız kesildiğinde bile sayımınıza kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. Kayıtlı oturumlar "Kayıtlı Oturumlar" bölümünde listelenir ve istediğiniz zaman yükleyebilir veya silebilirsiniz.

Kamera ile Barkod Okutma Nasıl Yapılır ve Oluşabilecek Sorunlar Nelerdir?

Kamera ile barkod okutma yapmak için "Sayım" ekranında "Kamera İle Barkod Okutma" butonuna tıklamanız gerekir. İlk kullanımda tarayıcınız kamera erişimi için izin isteyecektir. İzin verildiğinde, cihazınızın arka kamerası açılır ve barkodu okutmak için kamerayı materyalin barkoduna yaklaştırmanız yeterlidir.

Oluşabilecek sorunlar şunlar olabilir:

• Kamera Erişimi İzni: Tarayıcının kamera erişimine izin verilmemesi durumunda kamera başlatılamaz. İzin vermek için tarayıcı ayarlarına gitmek veya uygulama içindeki "Kamera İzni Vermek İçin Tıklayın" bağlantısını kullanmak gerekebilir.
• Tarayıcı Desteği: Eski veya uyumsuz tarayıcılar kamera erişimini desteklemeyebilir.
• Işıklandırma ve Barkod Kalitesi: Yetersiz ışıklandırma veya hasarlı, silik barkodlar kameranın okumasını zorlaştırabilir.
• Tekrar Okutma Koruması: Uygulama, aynı barkodun kısa süre içinde tekrar okunmasını engellemek için 2 saniyelik bir bekleme süresi uygular ve bu durumu "Bu barkod bu oturumda zaten okutuldu" şeklinde uyarır.
• Kütüphane Kodu Uygunsuzluğu: Materyal barkodu, seçili kütüphanenin kodu ile başlamıyorsa, farklı kütüphaneye ait olduğu uyarısı verir.

Uygulama Hangi Durumlarda Uyarılar Verir ve Bu Uyarılar Neleri İfade Eder?

Uygulama, okutulan materyallerle ilgili potansiyel sorunları belirtmek için çeşitli uyarılar verir. Bu uyarılar, sayım doğruluğunu artırmak ve koleksiyon yönetimini desteklemek amacıyla tasarlanmıştır:

• ISBN Algılandı (isISBN): Demirbaş barkodu yerine yanlışlıkla kitabın ISBN barkodu okutuldu.
• Yapıya Uygun Olmayan (invalidStructure): Okutulan barkodun formatı veya yapısı beklenen standartlarla (12 haneli ve kütüphane koduyla başlayan) eşleşmiyor.
• Konum Farklı (locationMismatch): Materyal, sayım başlatılırken seçilen lokasyon dışında bir yerde bulunuyor.
• Ödünç Verilemez (notLoanable): Materyalin ödünç verilebilirlik durumu "ödünç verilemez" olarak işaretlenmiş (örneğin, danışma kaynağı, kayıp, yıpranmış, derleme, nadir eser vb.).
• Düşüm/Devir (notInCollection): Materyal Koha verisine göre koleksiyonda değil (düşüm yapılmış veya devredilmiş).
• Okuyucuda (onLoan): Materyal şu anda bir okuyucuda ödünçte bulunuyor ve iade edilmesi gerekiyor.
• Farklı Kütüphane (wrongLibrary): Materyal, sayım yapılan kütüphanenin barkod ön ekiyle başlamıyor, dolayısıyla başka bir kütüphaneye ait.
• Listede Yok (deleted/autoCompletedNotFound): Barkod formatı doğru olsa da, yüklenen Koha listesinde bulunamıyor. Bu, materyalin sistemden silinmiş olabileceğini veya barkodun hatalı girildiğini gösterir.
• Tekrar Okutuldu (duplicate): Bu barkod, mevcut sayım oturumunda daha önce okutulmuş.

Sayım Sonucunda Hangi Raporlar Oluşturulur ve Neler İçerir?

Uygulama, sayım öncesi ve sonrası olmak üzere iki ana kategoride detaylı raporlar sunar:

A. Ön Analiz Raporları (Yüklenen Koha Verisi Bazında)

Bu raporlar, sayım işlemine başlamadan önce yüklenen Koha dosyasındaki mevcut durumu analiz eder.

• Ödünçteki Materyaller: Koha verisine göre halihazırda bir okuyucunun üzerinde ödünçte görünen materyallerin listesi.
• Düşüm / Devir Statüsündeki Materyaller: Materyal statüsü "düşüm" veya "devir" gibi koleksiyon dışı bir durumu gösteren tüm materyaller.
• Ödünç Verilebilirlik Durumu "Ödünç Verilemez" Olan Materyaller: Koha verisine göre ödünç verilebilir durumu "0" (Ödünç Verilebilir) olmayan tüm materyaller.

B. Sayım Sonucu Raporları (Okutulan Barkodlar Bazında)

Bu raporlar, sayım işlemi sırasında okutulan barkodlara ve tespit edilen durumlara göre oluşturulur.

• Düşüm İşlemi İçin Barkodlar (Eksikler) (.txt): Sayım sırasında hiç okutulmamış, aktif koleksiyonda olması gereken materyallerin barkod listesidir. Bu dosya doğrudan Koha Materyal Düzeltme/Düşüm Modülü'ne yüklenebilir.
• Eksik Materyaller (.xlsx): Yukarıdaki raporun daha detaylı Excel versiyonu, eksik materyallerin tüm bibliyografik bilgilerini içerir.
• Tüm Sayım Sonuçları (Uyarılar Dahil) (.xlsx): Okutulan tüm materyallerin, aldıkları uyarılar ve detaylı bilgileriyle birlikte kapsamlı listesi.

"Güncel Ödünç Verilmiş Materyalleri Yükle" Adımının Amacı Nedir?

Bu adım, sayım sırasında (yani sayım dosyasını yükledikten sonra) yeni ödünç verme işlemleri yapıldıysa, Koha'dan alınan güncel ödünç listesini uygulamaya yükleyerek "Eksik Materyaller" raporunun daha doğru oluşmasını sağlamayı amaçlar.

Uygulama, başlangıçta yüklediğiniz Koha dosyasındaki ödünç durumuna bakarak eksik listesi oluşturur. Ancak sayım devam ederken bazı materyaller ödünç verildiyse, bunlar aslında eksik değildir ancak okutulmadıkları için eksik gibi görünebilir. Güncel ödünç listesi yüklendiğinde, uygulama bu barkodları "Okuyucuda" uyarısıyla işaretler ve eksik listesinden çıkarır, böylece gerçek eksik materyalleri daha doğru bir şekilde tespit edebilirsiniz.

Uygulama Çevrimdışı Çalışabilir mi ve Mobil Cihazlara Kurulabilir mi?

Evet, uygulama bir Progresif Web Uygulaması (PWA) olarak tasarlanmıştır. Bu sayede, tarayıcınız üzerinden ziyaret ettiğinizde genellikle bir kurulum istemi ile karşılaşır ve uygulamayı mobil cihazınızın ana ekranına ekleyebilirsiniz. Uygulama kurulduktan sonra, internet bağlantısı olmasa bile temel işlevleri (örneğin, mevcut oturumu yükleme ve barkod okutma) çevrimdışı olarak çalışmaya devam edebilir. Ancak, başlangıçta Koha sayım dosyasını yüklemek veya yeni bir oturum oluşturmak için internet bağlantısı gerekebilir. Raporları indirirken de internet bağlantısı gerekmektedir.